De 4 basis regels van osteopathie
1. Structure determines function and function determines structure
Een ezelsbruggetje: Een bal die niet rond is, kan niet rollen. Een ronde bal die alleen maar heen en weer geschuurd wordt, blijft niet rond, en kan niet meer rollen.
Bij vertaling naar het lichaam wil dit zeggen dat als een orgaan/spier/gewricht kan bewegen zoals het hoort (rollen), het zijn functie kan doen (vooruit komen). Zodra het niet meer kan bewegen zoals het hoort (alleen heen en weer geschoven wordt i.p.v. gerold), krijgt het problemen met het uitvoeren van zijn functie (door het schuiven is één zijde afgevlakt, en kan de bal dus niet meer rollen).
Maar ook: zodra een orgaan/spier/gewricht door bv congestie zijn oorspronkelijk vorm verliest (niet meer rond, maar met een vlakke zijde), kan het zijn functie niet meer uitvoeren (rollen).
Soms zijn deze veranderingen/beperkingen in structuur of functie, maar minimaal waarneembaar, maar op termijn worden deze natuurlijk groter en groter, en kan het zelfs leiden tot ziektebeelden.
Het is dus belangrijk om deze bewegingsbeperkingen al in een vroegtijdig stadium te herkennen, zodat de osteopaat het lichaam weer zoveel mogelijk beweging terug kan geven voordat er chronische veranderingen ontstaan die onomkeerbaar zijn. Vandaar ook het advies om je dier 1 à 2 keer per jaar na te laten kijken.
2. De regel van compensatie en zelfcorrectie
Zodra er een bewegingsbeperking ontstaat, zal het lichaam zijn uiterste best doen om dit probleem in eerste instantie op te lossen, en als dat niet mogelijk is, dit te omzeilen door andere delen van het lichaam aan te spreken. Hierdoor staan gebieden met verminderde en vermeerderde belasting.
Een osteopaat helpt het lichaam de bewegingsbeperkingen op te lossen, zodat het weer op een correcte manier gebruikt kan worden, en weer terug kan gaan naar zijn balans.
3. Iedere mobiliteitsblokkade heeft een gevolg voor de doorbloeding.
Bij de structuren die beïnvloed worden door een blokkade, hoort ook een angiotome; een doorbloedingsgebied. Zodra de basisspanning in een wervel omhoog schiet, wordt de bloedtoevoer in dat gebied veranderd. Sommige delen worden afgesloten, en ander verwijden juist. Door de veranderingen in de bloedtoevoer krijgen niet alle weefsels voldoende voedingsstoffen, waardoor zowel op korte als op lange termijn problemen zullen ontstaan.
Denk aan de afvoer van afvalstoffen (stijfheid) of de aanvoer van voedingsstoffen en prikkels (atrofie). Daarnaast is een blokkade in een angiotome van grote invloed op de bloeddruk!
4. Het lichaam is één groot geheel, alles werkt samen en beïnvloedt elkaar.
Het klinkt vast herkenbaar dat als het paard linksachter niet goed loopt, hij rechtsvoor zijn voet sneller neer gaat zetten. Het linker achterbeen beïnvloedt dus de beweging en belasting van het rechtervoorbeen, waardoor dit voorbeen overbelast kan worden. De oorzaak van het probleem ligt dus niet in het rechtervoorbeen, maar in het linkerachterbeen.
Ook in het functioneren van organen kan zoiets gebeuren. Een lever die zwaar overbelast wordt kan er makkelijk voor zorgen dat het voorbeen beperkt wordt in zijn beweging (bv doordat de spieren vanuit dezelfde wervels aangestuurd worden), of dat het paard moeite krijgt met lengtebuiging door de minder soepele lever.
Een osteopaat is in staat om dergelijke achterliggende oorzaken te achterhalen, en weer te mobiliseren.
Wat doet een osteopaat nu eigenlijk?
Ondanks dat het steeds normaler is om je paard regelmatig te laten checken door een osteopaat, blijft dit voor veel mensen een vaag gebied.
Op deze plek wil ik graag wat meer uitleg geven over de achtergronden van osteopathie.
- Want hoe weet die osteo waar hij moet zijn?
- En wat voor effect heeft dit op het lichaam?
- En wat bedoelt die osteopaat als hij zegt ‘je paard heeft last van zijn lever’?
Als osteopaat werken we op 3 niveaus:
- Het pariëtale systeem (botten, gewrichten, spieren),
- Het viscerale systeem (de organen)
- Het cranio-sacrale systeem (de schedel, het heiligbeen en alle verbindingen daartussen zoals het hersenvlies)
In deze 3 niveaus gaan we op zoek naar bewegingsblokkades, en mobiliseren deze weer. Normaal gesproken lopen we als osteopaat éérst de hele wervelkolom langs, op zoek naar blokkades. Deze blokkades vertellen ons veel over wat er aan de hand is in het lichaam, en waar we moeten gaan zoeken.
Hoe kan dat?
Zoals iedereen wel weet lopen alle zenuwimpulsen van de spieren, organen, haartjes etc. naar de hersenen en terug via de ruggenwervels. In deze ruggenwervels is dus een zeker communicatie-centrum voor zenuwimpulsen. Er wordt daar bepaald waar een bepaalde impuls naartoe gaat. Sommigen zullen naar de hersenen gaan, bv als je blaas vol raakt, dan stuurt je blaas een signaal naar je ruggenwervels, en die weer naar je hersenen voor bewustwording dat je naar het toilet moet. Die sturen weer je benen aan om je richting het toilet te bewegen.
Deze impulsen kunnen ook de hersenen overslaan. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de peristaltische bewegingen van de darm. Die worden door het lichaam via de ruggenwervels terug gecommuniceerd naar de darmen en stimuleren of verminderen contracties. We hebben daar geen bewuste invloed op.
Op het moment dat er iets ‘mis’ gaat in een orgaan of spier, is het belangrijk dat het lichaam dit ook doorgeeft. Je hebt bijvoorbeeld de spier van je kuit verrekt. Je lichaam registreert dat, en zal de spier proberen te beschermen. De spier zelf, en zijn omgeving worden extra alert gemaakt, en zullen die actie ondernemen die zorgt dat de spier ontzien wordt. Pijn is er eentje van, verstijving ook, maar ook omliggende spieren zullen proberen de beweging op te vangen die de geblesseerde spier zou moeten maken.
Waar wordt dit geregeld?
Daar komt de Sympathische Basis Activiteit om de hoek kijken. De SBA is de activiteit van de zenuwen in het ruggenmerg, en is het communicatiecentrum in de ruggenwervels. Hier is altijd een bepaalde basis activiteit van elektrische prikkels. Komt er echter een extreme prikkel binnen, zoals wanneer je geblesseerd raakt, wordt er ook in het ruggenmerg alarm geslagen door de SBA te verhogen. Deze verhoging zorgt er tevens voor dat de wervel geïmmobiliseerd wordt.
Dit gebeurt niet alleen bij spierbeschadigingen, maar ook als organen of klieren het zwaar krijgen. Organen en klieren bestaan namelijk ook uit allerlei kleine spiertjes. Het principe is dus precies hetzelfde! Naast dat de wervel geblokkeerd wordt, stuurt deze wervel niet alleen de beschadigde spier aan, maar ook allerlei andere spieren, bloedvaten, organen, haartjes, zweetklieren etc. Ook zij ondervinden hiervan de gevolgen. Denk maar eens aan het krom staan van iemand die maagpijn heeft, of het fronsen van iemand die hoofdpijn heeft. Dat is precies dit principe!
En laat het nu zo zijn dat in combinatie met meerdere symptomen die je vanuit de neurologie leert te verklaren, de verdeling van de organen over de ruggenwervels best aardig te traceren is, en te koppelen aan elkaar zodat je oorzaak en gevolg kunt identificeren. Dat laatste stukje is een vak apart, en zal ik jullie niet mee lastig vallen, daar gaat heel wat opleiding aan vooraf, maar maakt wel dat je als osteopaat echt aan de kérn van het probleem kunt werken, en niet alleen het symptoom ervan wegmoffelt zoals zo vaak gebeurd.
Dus wat wil het nu zeggen dat je osteopaat opmerkt dat je paard wat last heeft van zijn lever? Vooral dat daar een verstijving zit, een bewegingsbeperking. Deze beperking is per direct niet pathologisch (ziekmakend), maar zorgt wel dat de lever veel moeilijker zijn functie uit kan voeren. Want een verstijfde lever zorgt dat er minder bloed doorheen kan, dat er minder bloed gezuiverd kan worden, dat er minder bouwstoffen opgeslagen of vrijgelaten kunnen worden, dat er minder vetten verteerd kunnen worden etc. etc. Per direct wordt je paard dus niet ziek van een bewegingsblokkade op zijn lever omdat hij nog compensatiemogelijkheden heeft, maar op termijn gaat deze zeker impact hebben op het paardenlichaam en zijn gezondheid, hij vervult nogal wat belangrijke functies!
Dit is ook waarom we als osteopaat graag preventief werken, dat wil zeggen met regelmatige controles, en niet pas als het paard ernstig ziek is. Zeker kunnen we ook dan ondersteunen in het herstelproces (en dan zeker in samenwerking met een dierenarts), maar we kunnen zoveel eerder al problemen herkennen en voorkomen, door het hele lichaam mobiel te houden, en in een vroegtijdig stadium dus al problemen voorkomen!
